Maddenin Halleri

Maddenin Halleri

• Katı maddeler: taş, Demir, bakır, altın vb.
• Sıvı maddeler: su, petrol, mazot, gaz yağı vb.
• Gaz maddeler: su buharı, oksijen, vb.

Katı Maddeler

• Katı maddelerin belirli şekli ve hacmi vardır.
• Molekülleri arasında boşluk azdır. Sıkıştırılırlarsa bile hacimleri küçülmez.
• Molekülleri bulundukları yerde titreşerek hareket ederler.

Sıvı Maddeler

• Sıvı maddelerin belirli bir hacimleri vardır.
• Belli bir şekilleri yoktur. Konuldukları kabın şeklini alırlar.
• Molekülleri birbiri üzerinden kayarak hareket eder. Sıvılar sıkıştırıldığında hacimleri küçülmez.

Gaz Maddeler

• Gaz maddelerin belli bir şekilleri yoktur. Bulundukları kabın şeklini alırlar.
• Belli bir hacimleri yoktur. Bulundukları kabın hacmini alırlar.
• Molekülleri bağımsızdır. Aralarında boşluk çoktur.Bu nedenle sıkıştırıldıkça hacimleri küçülür.

Maddenin Ortak Ve Ayırt Edici Özellikleri

Maddenin ortak özellikleri



Maddenin kütle, hacim ve eylemsizlik olmak üzere üç tane ortak özelliği vardır.
Maddenin uzayda kapladığı yer, hacim olarak ifade edilir.
Kütle, madde miktarının bir ölçüsüdür, terazi ile ölçülür. Ağırlık, bir cismin üzerine yerkürenin uyguladığı çekim kuvvetidir.


Maddenin ayırt edici özellikleri


İki maddenin aynı ya da farklı maddeden mi yapıldığını anlamak için birtakım özellikleri araştırmak gerekir. Bunlar maddenin ayırt edici özellikleridir.
Maddenin ayırt edici özellikleri şekle, biçime ve miktara bağlı olmayıp, maddenin cinsine bağlıdır.

1) Öz kütle (yoğunluk)
2) Erime noktası ve kaynama noktası
3) Çözünürlük
4) Sıcaklıkla genleşme
5) Esneklik
6) İletkenlik

Cisim, Malzeme, Eşya, Alet

Cisim

•   Maddeye çeşitli işlemlerle şekil verildiğinde cisim adını alır.
•   Çivi, toplu iğne gibi maddeler demire şekil verilerek yapıldığı için birer cisimdir.
•    Sadece katı haldeki maddeler cisim olma özelliğine sahiptir.
•     Aynı maddeden farklı cisimler yapılabilir. Örneğin defter, sandelye, peçete gibi farklı cisimler ağaçtan elde edilir.

    Cisimler kullanım amacına göre eşya, alet veya malzeme olarak sınıflandırılabilir.



Malzeme

•   Maddeler tüketim amacıyla kullanıldığında malzeme adını alır.
•   Malzemeler kullanıldıkça biter, yerine yenisi alınır.
•   Yemek yaparken kullandığımız baharatlar,yağ ve yumurta birer malzemedir. Benzer şekilde resim yaparken kullandığımız boyalar, silgi,kalem de malzemedir.
•    Malzeme katı, sıvı ve gaz halinde bulunabilir. 

 





Alet

•  Maddelere şekil vermek ya da onlar üzerinde bir iş yapmak için özel olarak yapılmış nesnelere alet  denir.
• Meyve ve sebzeleri kesmeye yarayan bıçak bir alettir. Çırpıcı, çekiç, makas vb. gibi cisimlerde alete örnektir.

   Eşya

•    Hayatımızı kolaylaştırdığı için evimizde, okulumuzda veya yanımızda bulundurduğumuz nesnelere eşya denir.
•    Eşyalar uzun süre dayanabilen ancak zaman içerisinde eskiyen nesnelerdir.
•     Kanepe, halı, televizyon, ayakkabı, elektrikli süpürge gibi nesneler birer eşyadır.

Esnek-Berk Maddeler

Esnek-Berk  Maddeler


Uzayıp kısalanbilen, bükülebilen ve tekrar eski haline dönebilen maddeler esnektir. Paket lastiği, bulaşık süngeri ne silgi esnek maddelere örnektir. Birçok amaç için kullanılan yaylarda esnek maddeye örnektir.

 Esnemeyen maddelere berk maddeler denir. Berk maddeler sert ve sağlamdır. Kurşun kalem, masa, taş vb. berk maddelere örnektir.

Pürüzlü-Pürüzsüz Maddeler

Pürüzlü-Pürüzsüz Maddeler
 
 Yüzeyinde  girinti-çıkıntı olmayan, düz olan maddeler pürüzsüzdür.

 

 Yüzeyinde girinti ya da çıkıntı olan maddeler ise pürüzlüdür. Örneğin, portakal pürüzlü, elma ve dometes pürüzsüzdür.

Parlak-Mat Maddeler

Parlak-Mat Maddeler

 Bazı cisimler üzerine ışık düştüğünde parlar. Örneğin çelik tencere, altın ve gümüşten yapılmış maddeler, teneke kutular parlaktır.

 Odun, toprak gibi maddeler, ise üzerine ışık düştüğünde  parlamaz. Bu tür maddeler mattır. Örneğin rugan ayakkabılarımız parlak bir yüzeye sahip iken süet ayakkabılarımız mattır.

Saydam-Opak Maddeler

Saydam-Opak Maddeler

Işığı geçiren maddelere saydam madde denir. Saydam maddeler renksiz olabileceği gibi farklı renklerde  de olabilir. Pencere, bardak, gözlük gibi camdan yapılmış maddeler, bazı poşetler saydamdır. Benzer şekilde su da saydam bir maddedir.

 

Tül perde, buzlu cam, kağıt gibi maddeler ışığın bir kısmını geçirir. Bu tür maddeler yarı saydam maddelerdir.

Işığı geçirmeyen meddeler ise opaktır. Demir veya ahşap kapılar, duvarlar opak maddelere örnektir.

Madde Nedir?

Maddeyi Tanıyalım

 
Çevremizde dokunduğumuz, gördüğümüz, kokladığımız birbirinden farklı varlık vardır. Az veya çok yer kaplayan her varlık madde olarak adlandırılır. Çiçekler, okuduğumuz kitap, hatta biz de birer maddeyiz. Maddeleri gözlenebilen ve ölçülebilen özelliklere göre tanımlarız.
Görme, işitme, koklama, tatma ve dokunma duyularımız maddelerin özelliklerini algılamamızı sağlar. Esneklik, parlaklık, kırılganlık gibi maddelerin gözlenebilen özelliklerindendir.

Dokunma duyusuyla maddelerin sertlik, yumuşaklık, esneklik,  sağlamlık gibi özelliklerini algılarız. Maddelerin şekli, saydamlığı, parlaklığı vb. ile ilgili özelliklerini ise görme duyumuzla algılarız.

Maddelerin  bazı özelliklerini birden fazla duyumuzla algılarız. Örneğin pürüzlük, kırılganlık, esneklik gibi  özelliklerini hem görme duyumuzla hem de dokunma duyumuzla algılayabiliriz.
Bazı maddelerin özelliklerini de tadarak algılarız. Maddelerin tadı olup olmadığı, tadı varsa ekşi mi, acı mı, tatlı mı olduğunu tatma duyumuzla algılarız. Maddeleri, duyularımızla algıladığımız özelliklerine göre sınıflandırabiliriz. Örneğin, silgi, lastik, hamur  gibi maddeler esnektir.